1. IC xe điện là gì?
Bộ điều tốc, hay còn gọi là IC xe điện, là trung tâm điều khiển toàn bộ hoạt động của xe. IC nhận tín hiệu từ tay ga, phanh, pin và xử lý để cung cấp điện cho động cơ.
👉 Có thể nói, nếu pin là trái tim, thì IC chính là bộ não của xe điện – quyết định độ ổn định và an toàn khi vận hành.
2. Vai trò quan trọng của IC trong hệ thống xe điện
| Chức năng | Mô tả |
|---|---|
| Nhận tín hiệu tay ga | Xác định mức độ mở ga và cấp dòng điện phù hợp |
| Điều khiển động cơ | Đảm bảo xe chạy mượt, không giật cục |
| Tự ngắt khi phanh | Ngăn xe chạy khi bóp phanh để an toàn |
| Bảo vệ toàn hệ thống | Chống quá áp, quá dòng, ngắn mạch |
📌 Khi IC hỏng, xe thường rơi vào tình trạng: mất nguồn, không chạy, chạy yếu hoặc tự ngắt đột ngột.
3. Các loại IC phổ biến trên xe điện hiện nay
| Loại IC | Số Mosfet | Ứng dụng |
|---|---|---|
| IC 6 Mosfet | Công suất nhỏ | Xe đạp điện học sinh |
| IC 12 Mosfet | 500–800W | Xe máy điện phổ thông |
| IC 15–18 Mosfet | 1000–1500W | Xe máy điện tốc độ cao |
| IC 24–36 Mosfet | Công suất lớn | Xe điện tải nặng, xe độ |
⚠️ Mosfet càng nhiều → chịu tải càng lớn → phù hợp xe công suất cao.
4. Cách đấu dây IC chuẩn kỹ thuật
Một bộ IC có 15–25 dây, chia thành các nhóm chính:
-
Nhóm dây nguồn: đỏ (+B), đen (–B), xanh dương (cấp động cơ).
-
Nhóm dây pha động cơ: xanh – vàng – đỏ (to).
-
Nhóm dây Hall: xanh lá – vàng – trắng (tín hiệu), đỏ nhỏ (+5V), đen nhỏ (mass).
-
Dây tay ga: xanh lá (tín hiệu), đỏ nhỏ (+5V), đen nhỏ (mass).
-
Dây phanh: khi bóp phanh, mass được nối → IC ngắt điện.
-
Dây khóa điện: đỏ từ pin → khóa điện → cam → IC.
👉 Trong các khóa học sửa xe đạp điện, học viên sẽ được thực hành nhận diện từng dây, đo kiểm tín hiệu, đấu nối IC mới để xe chạy ổn định.
5. Cách kiểm tra IC còn sống hay đã chết
| Triệu chứng | Kiểm tra sơ bộ |
|---|---|
| Xe không lên nguồn | Đo dây khóa điện – kiểm tra nguồn vào IC |
| Xe lên điện nhưng không chạy | Đo dây pha → nếu không có dòng → hỏng Mosfet |
| Xe chạy yếu, IC nóng | Mosfet chạm, IC lỗi |
| Đèn còi hoạt động nhưng xe không chạy | Đo tín hiệu ga và Hall → nếu đủ, IC chết |
a. Dùng đồng hồ số
Chuyển sang chế độ diode, đo chân Drain – Source của Mosfet. Nếu kết quả bất thường → Mosfet chết.
b. Dùng bộ test IC
Gắn IC vào bộ test, kết nối pin phụ và động cơ → nếu động cơ không quay → IC lỗi.
6. Lưu ý khi thay IC mới
| Vấn đề | Hướng xử lý |
|---|---|
| IC không cùng hãng | Test đảo dây pha & Hall để đồng bộ |
| Dây màu không chuẩn | Dùng đồng hồ dò dây trước khi cắm |
| Xe chạy giật sau khi thay | Dây Hall sai thứ tự → cần hoán đổi |
| IC kêu bíp liên tục | Tay ga hoặc dây ngắn mạch → nên thay mới |
📌 Tổng kết chương 4
-
IC là bộ não quyết định hiệu suất và độ an toàn của xe điện.
-
Hiểu nguyên lý, biết đấu dây và kiểm tra Mosfet giúp chẩn đoán IC nhanh chóng.
-
Đây là kỹ năng bắt buộc cho học viên trong lộ trình trung tâm dạy nghề sửa xe điện thực chiến.
📎 Đọc tiếp: Chương 5: Mạch BMS – Mạch điều khiển pin – Cách kiểm tra và sửa chữa
